Ενεργητική μάθηση για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων του παιδιού

Κατά τη νηπιακή ηλικία, η ικανότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί τη γλώσσα ως μέσο επικοινωνίας ανθεί κυριολεκτικά. Στην ηλικία των 18 μηνών ένα νήπιο σίγουρα χρειάζεται τους ενηλίκους ως «μεταφραστές» των γλωσσικών του μηνυμάτων και η επικοινωνία του με τον κόσμο εξαρτάται από την ακρίβεια με την οποία τα άλλα άτομα θα «μαντέψουν» αυτά που λέει, ενώ φτάνοντας στην ηλικία των 3 ετών τα περισσότερα νήπια είναι σε θέση να μοιραστούν τις σκέψεις τους χωρίς σχεδόν κανένα γλωσσικό εμπόδιο.

Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες με μεγαλύτερη ευκολία, είναι σημαντικό να τα καλούμε να μάθουν ενεργητικά και όχι παθητικά, δηλαδή να χρησιμοποιούν όλες τους τις αισθήσεις, να συσχετίζουν τις λέξεις άμεσα με τις πράξεις και να λαμβάνουν μέρος ενεργά στα διάφορα συμβάντα. 

Η κατάκτηση της γλώσσας είναι μια ενεργός διαδικασία, και όσο περισσότερο τα παιδιά καλούνται να συμμετάσχουν, τόσο πιο θετικό είναι το τελικό αποτέλεσμα. Έτσι, όταν οι γονείς ή άλλοι ενήλικοι περνούν χρόνο με τα παιδιά, τα βοηθούν να αναπτύξουν το εύρος της προσοχής τους, να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο τους και να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες.

Ακολουθούν μερικά παραδείγματα ενεργητικής μάθησης:

• Θεατροπαιχνίδι/παιχνίδι ρόλων: Το παιδί καλείται να εμπλακεί ενεργά σε ένα θεατρικό παιχνίδι, να ακούσει μικρούς διαλόγους και να προσπαθήσει να επικοινωνήσει με συνδυασμούς λέξεων.

Το θεατροπαιχνίδι, μπορεί να συνδυαστεί και με την ανάγνωση του ίδιου παραμυθιού για μία εβδομάδα, κάτι το οποίο παρέχει την ευκαιρία στα παιδιά να εξοικειωθούν και να αφομοιώσουν την ιστορία που τους διαβάζουμε. Πρέπει να τους επιτρέπουμε να συμμετέχουν ενεργά, για παράδειγμα, να πιάσουν το βιβλίο, να δείξουν τις εικόνες, να γυρίσουν τις σελίδες κτλ. Η επαναλαμβανόμενη ανάγνωση του ίδιου βιβλίου, βοηθάει το παιδί να θυμηθεί μία ιστορία, τις λέξεις και τους συνδυασμούς λέξεων και να είναι σε θέση να τις επαναλάβει. Μπορούμε λοιπόν να αναπαριστήσουμε με τη μορφή θεατρικού την ιστορία που του έχουμε διαβάσει, δίνοντας στο παιδί την ευκαιρία να επαναλάβει διαλόγους που του έχουμε διαβάσει.

• Συμμετοχή στο μαγείρεμα: Το παιδί καλείται να εμπλακεί ενεργητικά με την προετοιμασία ενός φαγητού, μίας σαλάτας ή ενός γλυκού, να γνωρίσει από κοντά τα υλικά και να "βοηθήσει" στη διαδικασία. Για παράδειγμα, το παιδί μπορεί να εμπλακεί στην προετοιμασία μίας απλής φρουτοσαλάτας ώστε να μάθει πιο εύκολα τα ονόματα των φρούτων και απλούς συνδυασμούς λέξεων όπως «πλένω το μήλο», «κόβω τη μπανάνα», «φρούτα στο πιάτο» κτλ.
• Επίσκεψη στο ζωολογικό κήπο: Το παιδί θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τα ζώα, να έρθει σε επαφή με αυτά, να ακούσει τους ήχους που κάνουν, να τα ταΐσει, να τα χαιδέψει και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, να μάθει νέες λέξεις και συνδυασμούς λέξεων τα οποία θα του είναι πιο εύκολα να αφομοιώσει.
• Παιχνίδια με πλαστελίνη: Το παιδί καλείται να παίξει με την πλαστελίνη, να χρησιμοποιήσει την αίσθηση της αφής, να επιλέξει χρώματα, να δημιουργήσει σχήματα και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, να μάθει νέες λέξεις και συνδυασμούς λέξεων τα οποία θα του είναι πιο εύκολα να αφομοιώσει.

Πέρα από τα ενδεικτικά παραδείγματα που δόθηκαν παραπάνω, υπάρχουν πολλές ακόμα δραστηριότητες (οι οποίες θα περιγραφούν με περισσότερη λεπτομέρια σε επόμενες αναρτήσεις) στις οποίες αν εμπλακεί το παιδί ενεργητικά και όχι παθητικά, θα μπορέσει να αναπτύξει τις γλωσσικές τους δεξιότητες με μεγαλύτερη ευκολία.