Συναισθηματική ρύθμιση στο νηπιαγωγείο - Παιδαγωγική τεχνική

Η συναισθηματική ρύθμιση αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να ελέγχει μόνο του τον εαυτό του και να ηρεμεί ώστε να μην κατακυριεύεται από δύσκολα συναισθήματα. Στη βρεφική ηλικία, η συμπαράσταση και το άγγιγμα των γονιών επιτρέπουν την ανάπτυξη και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος συναισθηματικής ρύθμισης, ενώ στη νηπιακή ηλικία, μέσα από κατάλληλη εκπαίδευση, τα παιδιά ενισχύουν τη συναισθηματική τους ρύθμιση και καλούνται να αντιμετωπίσουν μόνα τους τυχόν δυσάρεστα συναισθήματα.

 

Παρακάτω αναλύεται μία τεχνική, η οποία αφορά γενικότερα τη συναισθηματική ρύθμιση των παιδιώ ση νηπιακή ηλικία. Η τεχνική αυτή αναπτύχθηκε για να εκπαιδευτούν οι νηπιαγωγοί ώστε να ενισχύσουν τη συναισθηματική ρύθμιση παιδιών ηλικίας 3 έως 6. Ο στόχος είναι να αναγνωρίζουν τα παιδιά τα συναισθήματά τους και να μπορούν να τα ρυθμίζουν, να ενισχύσουν την ικανότητά τους να εκφράζουν ευχάριστα συναισθήματα, να βελτιώσουν τη σχέση με τους συμμαθητές τους και να αναπτύξουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Προκειμένου να επιτευχθούν αυτά, ακολουθείται η παρακάτω τεχνική:

1. Επαφή με την καρδιά (ως φυσικό αλλά και συναισθηματικό όργανο): Τα παιδιά ανακαλύπτουν τις λειτουργίες της καρδιάς, ακούν τους χτύπους της καρδιάς (είτε με τη χρήση στηθοσκοπίου, είτε από κάποιο voice clip), ενώ γνωρίζουν και την συναισθηματική φύση της καρδιάς μέσα από συζητήσεις που κάνουν με ένα αρκουδάκι (bear heart puppet) που χειρίζεται ο εκπαιδευτικός. Το αρκουδάκι ρωτάει τα παιδιά για ποιον/τι νοιάζονται, τι συναισθήματα τους δημιουργούνται όταν σκέφτονται το πρόσωπο ή το αντικείμενο για το οποίο νοιάζονται και σε ποιο μέρος του σώματός τους αισθάνονται αυτά τα συναισθήματα.
2. Αναγνώριση και κατανόηση συναισθημάτων: Τα παιδιά μαθαίνουν να αναγνωρίζουν πέντε βασικά συναισθήματα (χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, ηρεμία) μέσα από μία σειρά εικόνων που θα τους δείξει ο εκπαιδευτικός. Στη συνέχεια τα ρωτάει να θυμηθούν πότε βίωσαν αυτά τα συναισθήματα και να τα περιγράψουν. 
3. Έκφραση αγάπης και φροντίδας σε φίλους και οικογένεια: Ο εκπαιδευτικός διαβάζει στα παιδιά κάποια παραμύθια αγάπης και τα ρωτάει να του πουν κάποιους ανθρώπους για τους οποίους τρέφουν αυτά τα συναισθήματα. Στη συνέχεια τα παροτρύνει να εκφράσουν αυτά τα συναισθήματα σε αυτούς τους ανθρώπους, γράφοντάς τους ένα γράμμα, δίνοντάς τους μία κάρτα, κάνοντάς τους μια αγκαλιά κτλ
4. Ανάπτυξη ικανοτήτων επίλυσης προβλημάτων: Χρησιμοποιώντας εικόνες που δείχνουν παιδιά νηπιακής ηλικίας να αντιμετωπίζουν τα τυπικά για την ηλικία τους προβλήματα (ζήλεια, φόβο, αρρώστια, κτλ.), ο εκπαιδευτικός τα παροτρύνει να παρουσιάσουν πως νιώθουν τα παιδιά της εικόνας και να προτείνουν τι θα έκαναν αν ήταν στη θέση τους για να ξεφύγουν από τα δυσάρεστα συναισθήματα.  
5. Τεχνικές συναισθηματικής ρύθμισης:  
1. Τεχνική «Shift and Shine»: Τα παιδιά ξεκινούν με το να επικεντρωθούν στην περιοχή της καρδιάς, πιθανόν τοποθετώντας τα χέρια τους πάνω σε αυτή. Ζητείται από τα παιδιά να αναπνεύσουν, από την περιοχή της καρδιάς, 3 φορές ήρεμα και στη συνέχεια τους ζητείται να σκεφτούν κάποιον ή κάτι που τους κάνει να αισθάνονται χαρούμενα, να αισθανθούν αυτή τη ζεστασιά και τη χαρά στην καρδιά τους και να τη στείλουν σε κάποιον ξεχωριστό. Τέλος, τα παιδιά ερωτώνται αν έστειλαν αυτό το συναίσθημα σε κάποιον ξεχωριστό και πως αισθάνθηκαν με αυτό.
2. Τεχνική «Heart Warmer»: Τα παιδιά ξεκινούν με το να επικεντρωθούν στην περιοχή της καρδιάς, πιθανόν τοποθετώντας τα χέρια τους πάνω σε αυτή. Ζητείται από τα παιδιά να αναπνεύσουν, από την περιοχή της καρδιάς, 3 φορές ήρεμα και στη συνέχεια τους ζητείται να φανταστούν ότι κάθονται κάτω από τον ζεστό ήλιο και τα σώματά τους αισθάνονται ήρεμα και ζεστά. Τέλος, τους ζητείται να νιώσουν αυτή τη ζεστασιά και να αφεθούν στην αίσθηση της ηρεμίας.